Yapay zeka (YZ), teknolojik gelişmelerle birlikte hayatımızın her alanında önemli rol oynamaya başlamıştır. Yapay Zeka, hem tehlikeler hem de ihtiyaçlar sunarak hukuk alanında giderek daha önemli hale gelmektedir. Kimileri bu konuda iyimserken, kimileri oldukça karamsardır.
Yapay zeka ve hukuk, birçok farklı açıdan etkileşim içerisindendir. Yapay zekanın hukuk alanındaki potansiyel etkilerini kısaca özetlersek:
Hukuki Araştırma veya Analiz: Yapay zeka hukuki kaynaklarda arama yapma veya geçmiş yargı kararlarını tarayarak ilgili konuları öne çıkartabilir. Bir olayı araştırmak için hukuki kaynaklar veya yargı kararlarına bakmak gerekebilir ve bir insan için bu saatler demektir. Ancak Yapay zeka bunu çok kısa süre içerisinde yapabilir. Geri kalan araştırmayı ise insana bırakabilir.
Hukuki Belge Oluşturma: Yapay zeka standart olabilecek hukuki sözlşemeleri hazırlayabilir veya bir sözleşmede olması gereken zorunlu unsurları hazırlayabilir. Mesela kira sözleşmesi, satış sözleşmesi.... vb. sözleşmeleri hazırlayabilir.
Dava Öncesi Destek: Yapay zeka avukat için duruşma öncesi önemli belgeleri hazırlayabilir veya dava konusu olay ile ilgili daha önceki mahkeme kararlarını araştırabilir. Bu sayede avukat elinde büyük bir veri ile duruşmaya girebilir ve hakimi ikna edebilir.
Arabuluculuk: Arabuluculuk sisteminin en olmazsa olmazı, arabulucunun tarafsız olmasıdır. Ancak insan faktörü işin içine girince tarafsızlık veya objektif bakış açısı biraz zor olabilmektedir. Bu sebeple yapay zeka teknolojisi ile taraflara objektif ve tarafsız bir çözüm sunma olanağı orataya çıkabilir.
Bu liste daha fazla uzatılabilir, ancak ben bu kadarını ele alıyorum. Kısaca bahsetmek gerekirse, yapay zeka ile hukukun bir araya gelir ve etkili bir çalışma sistemi oluşturulursa, hukuki süreçleri daha hızlı ve etkin bir şekilde sonuçlandırabiliriz. Veri tabanı bakımından zengin bir yapay zekayla büyük veri araştırması yapabilir, bunları yorumlatabilir ve görülecek olan dava için fikir edinebiliriz.
Buna karşın tabii ki tehlikeleri de vardır. bunlardan kısaca bahsetmek gerekirse;
Adalet ve Eşitlik: İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi'nin birinci maddesi çok açıktır. Dil, din, ırk, renk gözetmeksizin bütün insanlar eşittir. Bütün insanlar haklar ve eşitlikler bakımından eşit doğarlar. Ancak maalesef kafamızı kaldırıp dünyaya baktığımız zaman bunun aslında kağıt üstünde kaldığını görebiliriz. Bu kimi zaman aktif ayrımcılık, kimi zaman ise pasif ayrımcılık olarak karşımıza çıkıyor. Yapay zeka bir insan ürünü olduğu için yapay zekanın dahi ayrımcılık yapma ihtimali vardır. Hatta test aşamalarında da birçok ayrımcı ve ırkçı ifadeler kullanmıştır. Bu sebeple yapay zekanın kişiler arasında ayrımcılık yapabilme ihtimali bulunur ki, hukuk alanında bunun olması skandaldır ve insanlık için büyük bir ayıptır.
İnsan Hakları ve Etik Kurallar: Kanunlar yapılırken veya mahkemeler karar verirken esas çerçeve insan haklarıdır. Ancak yapay zeka, mahkeme kararları için insan haklarına aykırı bir karar veya taraflara öneri verebilir. Her ne kadar yapay zeka insan zekasını taklit eden bir sistem olsa da aslında insan değildir. Bu sebeple insani düşünmeyip, olayı sadece elindeki verilerle uyarlayıp en uygun kararı verebilir. Bu, insan haklarına aykırı olsa dahi.
Kişisel Veri Koruma ve Gizlilik: En güncel ve en önemli başlığı en sona sakladım. Yapay zeka çalışmak için verilere ihtiyaç duyar. Topladığı bu verilerle işlemlerini yapar. Mesela yemek tarifleri hakkında veriler yüklendiğinde, yapay zeka ne kadar gelişmiş olursa olsun sadece yemek tarifleriyle ilgili öneriler verebilir. Yapay zekanın daha fazla gelişmesi için daha fazla veriye ihtiyacı vardır. Elde ettiği bu verilerin yasal olup olmadığını veya nasıl elde ettiğini denetlemek çok zordur. Elde ettiği bu hassas verilerin güvenli bir şekilde korunup korunmadığı ise ayrı bir tartışma konusudur. Dolayısıyla yapay zekanın kullanılması, hassas kişisel verilerin korunmasını tehlikeye atabilir.
Yapay zeka hem etkili, yararlı hem de çok tehlikeli sonuçlara yol açabilir. Ancak yapay zeka kullanımını bir insan faktörüyle de desteklersek tehlikeleri en aza indirmiş oluruz.
Değişmeyen tek şey değişimdir ve eğer değişimi yakalayamazsanız, kesinlikle kaybedersiniz. Gelişen teknolojiyi takip etmek önemlidir. Bugün veya önümüzdeki günlerde hakimlerin, savcıların veya avukatların yaptığı işleri yapay zeka yapmaya başlayacak olmasını kabul etmemiz gerektiği kanısındayım. Çünkü yapay zeka girdiği her sektörü muazzam bir şekilde hızlandıracaktır. Yaşamın yapay zeka ile muazzam hızlandığı bir dünya düzeninde hukuk gibi bir sektörün yavaş kalması adalet arayışındaki insanları mağdur edeceği kesindir. Ancak Hukuk gibi önemli bir sektörü sadece yapay zekaya teslim etmek de çok büyük bir hata olacaktır. Hakimlerin, savcıların veya avukatların işlemlerini sürdürürken bir yapay zekadan destek alması gerektiğini düşünüyorum. Dava dosyası için bize gereken bilgiyi binlerce sayfalık dosyada saalterce aramak yerine, bunu yapay zekaya yaptırabiliriz. Ortaya çıkacak sonucu ilgili kişi muhakeme yeteneğini kullanarak değerlendirebilir. Veya incelediği belgede gözünden bir şey olup olmadığını yapay zekaya danışarak öğrenebilir. Hata veya eksik varsa bunu kendisi düzeltebilir veya ekleyebilir. Yani hukuk sektöründe insan faktörü olması gerektiğini savunuyorum. Basit ve temel şeyleri yapabilen bir yapay zekanın olması zamandan tassaruf sağlar ve hakim, savcı veya avukatlar daha önemli işlerine odakanabileceklerdir. Eskiden internetin yaygın olmadığı zamanlarda geçmiş yargı kararları için saatlerce vakit ayrılırdı veya bu kadar vakit ayrımak istemeyen kişiler, kararları yüzeysel bir şekilde araştırırdı ancak internetin gelişmesiyle artık bir web sitesinden arama çubuğuna aramak istediğiniz kararı yazarak binlerce kararlara ulaşabiliyoruz. Benim görüşüm ise bu gelişen teknolojiyi takip edip yapay zekayı hukuk alanına sokarsak, aradığımız konunun sadece anahtar kelimelerini yazarak sadece ilgili kararların karşımıza çıkmasını sağlayabiliriz. Binlerce kararlar içerisinde bu sayıyı düşürebiliriz.
BURADA YAZILAN YAZILAR BİLGİ AMAÇLI OLUP YAZARIN GÖRÜŞLERİNİ İFADE EDER. HİÇBİR ŞEKİLDE HUKUKİ TAVSİYE NİTELİĞİ TAŞIMAMAKTADIR.