Değerli okurlar hepinize merhabalar. Bugün ele almak istediğim çok önemli bir konu var: İşçilerin zorla ücretsiz izne çıkartılması… Peki böyle bir şey mümkün mü? İşveren herhangi bir gerekçe göstererek işçiyi zorla ücretsiz izne çıkartabilir mi?
Lafı fazla uzatmadan bugün bu konuya biraz değinmek istiyorum.
Uygulamada genellikle işveren işçiyi, ekonomik nedenleri gerekçe göstererek –bugünlerde ise Korona virüsünü gerekçe göstererek- ücretsiz izne çıkartıyorlar. Ücretsiz izin dediğimiz şey ise iş akdinin yani iş sözleşmesinin askıda kaldığı işçinin ise bu dönemde herhangi bir ücret almadığı buna karşılık ise işçinin de iş görme edimini yerine getirmediği bir dönemdir.
Öncelikle söylemem gerekir ki ücretsiz izin konusunda 4857 sayılı İş Kanununda açık ve net bir hüküm bulunmuyor. Ücretsiz izin için Yargıtay’ın verdiği kararlara göre hareket ediyoruz ve yine Yargıtay’a göre işveren işçiyi zorla ücretsiz izne çıkartamayacağı yönündedir. İş Kanunu’na göre;
· İşçinin iznini geçireceği yer, iş yerinin bulunduğu yerin dışındaysa (kısaca yol izni) (İş Kanunu m.56)
· Analık veya evlat edinme (İş Kanunu m.74) durumlarında
işveren işçiye ücretsiz izin vermek zorundadır. Bu 2 durum dışında işveren ile işçi anlaşmadıkça işçi ücretsiz izne çıkartılamaz. Ücretsiz izin her ne kadar sözleşmeyi askıya alan bir durum olsa da genel itibariyle baktığımızda bu durum çalışma koşullarında esaslı değişikliktir. Çalışma koşullarında esaslı değişikliği İş Kanunu m.22’de düzenleniyor. Bu hükme göre işveren işçiyi ücretsiz izne çıkartmak için;
· İşçiye yazılı olarak bildirim yapmalı
· İşçi 6 gün içerisinde bunu yazılı şekilde kabul etmelidir.
Bu iki husus var ise o zaman işçi ücretsiz izne çıkartılabilir. İşçinin onayı yoksa veya onay zorla, tehdit edilerek veya baskıyla alınırsa bu artık geçerli bir onay değildir. Bu şekilde yazılı onay alınması hukuken herhangi bir anlam ifade etmeyecektir.
İşveren, işçinin onayı olmadan ücretsiz izne çıkartırsa bu işverenin sözleşmeyi fesh ettiği anlamına gelir bu durumda işçiye kıdem ve ihbar tazminatı ödemek zorundadır.
İşçiyi tehdit ederek veya ücretsiz izne çıkması için baskı yapılıp belge imzalatılırsa bu belge hukuken geçerli bir belge olmayacaktır. İşçi mahkemeye giderek ücretsiz izinde geçirdiği sürelerin bedelini hakimden talep edebilir.
İşçi rızası dışında ücretsiz izne çıkartılırsa 4857 sayılı İş Kanunu madde 24 uyarınca iş akdini tek taraflı ve haklı sebeplerle fesh edebilir. Bu şekilde işçi feshe bağlı tazminat haklarını talep edebileceği gibi eğer iş güvencesi var ise işe iade davası da açabilir. (İş güvencesi şartları 4857 sayılı İş Kanunu madde 18’te sayılıyor. Buna göre işçinin işe iade davası açabilmesi için iş yerinde 30 veya daha fazla işçinin olması ve işçinin 6 ay kıdemli olması gerekiyor.)
İşçi eğer 6 ay kıdemli değilse o zamanda ihbar tazminatı talep edemiyor onun yerine kötü niyet tazminatı talep edebilir.
Son olarak genelgeyle kapatılan iş yerlerinde hiçbir şekilde işçiler ücretsiz izne hiçbir gerekçe ile çıkartılamazlar.
BURADA YAZILAN YAZILAR BİLGİ AMAÇLI OLUP YAZARIN GÖRÜŞLERİNİ İFADE EDER. HİÇBİR ŞEKİLDE HUKUKİ TAVSİYE NİTELİĞİ TAŞIMAMAKTADIR.